Bệnh giang mai là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị
- Tác giả:  Lê Bảo Tiến
- Tham vấn y khoa:  BS. Bùi Văn Dũng
Bệnh giang mai là một trong số các căn bệnh xã hội vô cùng nguy hiểm, không chỉ gây ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt, sức khỏe và tâm lý người bệnh mà giang mai thậm chí còn có thể khiến người bệnh tử vong. Vì vậy, việc tìm hiểu thông tin về bệnh giang mai ( Syphilis ) sẽ giúp bạn tự bảo vệ bản thân tốt hơn cũng như có được đời sống tình dục lành mạnh, chung thủy. Hãy cùng tìm hiểu thông tin về bệnh giang mai trong bài viết này nhé!
Bệnh giang mai là gì?
Bệnh giang mai thuộc nhóm bệnh xã hội với tốc độ lây lan nhanh chóng, hình thành do sự tấn công của xoắn khuẩn Treponema Pallidum [1] – một loại virus có cấu trúc ở dạng xoắn gây ra. Đặc trưng của loại virus này chính là khả năng tấn công, xâm nhập vào nhiều vị trí quan trọng trên cơ thể người từ đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.
Bệnh giang mai và những điều cần biết
Bệnh giang mai lây qua đường nào?
Quan hệ tình dục không an toàn là nguyên nhân chủ yếu lây truyền bệnh bao gồm cả quan hệ qua âm đạo, qua đường hậu môn hay qua đường miệng. Điều này lý giải vì sao những người trong độ tuổi sinh sản, có quan hệ tình dục nhất là những người có đời sống tình dục phức tạp có nguy cơ mắc và lây nhiễm bệnh cao nhất. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh giang mai có thể truyền từ người này sang người khác do tiếp xúc trực tiếp với người bệnh.
Các triệu chứng bệnh giang mai thường phát triển khá âm thầm nên hầu hết các trường hợp người bệnh lây nhiễm bệnh cho người khác mà không hề hay biết, và đến khi bệnh chuyển nặng, biểu hiện bệnh rõ rệt, sức khỏe suy yếu nghiêm trọng thì mới phát hiện và bắt tay vào việc khám chữa. Lúc này, việc điều trị bệnh là vô cùng khó khăn, tốn kém thời gian, công sức, tiền bạc nhưng hiệu quả chữa trị không cao. Vì vậy, việc phát hiện và điều trị bệnh ở giai đoạn sớm là vô cùng cần thiết.
Nguyên nhân gây bệnh giang mai do đâu?
Như đã đề cập ở trên, bệnh giang mai có tốc độ lây lan trong cộng đồng một cách nhanh chóng. Do đó, chứng bệnh này không còn là chuyện của riêng ai mà đã trở thành vấn đề chung cả xã hội.
Để việc phòng ngừa bệnh được hiệu quả, người bệnh cần hiểu rõ các nguyên nhân gây bệnh giang mai được liệt kê dưới đây:
Nguyên nhân do quan hệ tình dục không an toàn
Đây là nguyên nhân chính gây bệnh giang mai, có đến 75% người bệnh mắc giang mai do có quan hệ tình dục không an toàn. Trong đó, những người có đời sống tình dục phức tạp là đối tượng dễ mắc bệnh và đồng thời cũng là nguồn lây bệnh chủ yếu cho xã hội.
Theo các chuyên gia, khi bạn có quan hệ tình dục với người bệnh giang mai thì bạn có nguy cơ cao bị lây nhiễm chứng bệnh này. Nguy hiểm ở chỗ, các xoắn khuẩn lây bệnh giang mai phát triển âm thầm, không có triệu chứng cụ thể nên đa phần các trường hợp ngay cả người đang mắc bệnh giang mai cũng không hề hay biết nên vẫn có quan hệ tình dục bình thường và vô tình lây nhiễm bệnh cho người khác.
Nguyên nhân do tiếp xúc gián tiếp với vi khuẩn gây bệnh
Nghiên cứu của các chuyên gia cho thấy, xoắn khuẩn giang mai là loại vi khuẩn có khả năng tồn tại ở môi trường bên ngoài trong thời gian khá lâu, thậm chí có thể lên đến hàng giờ. Vì vậy, nếu bạn tiếp xúc với các loại đồ đạc, vật dụng cá nhân của người bệnh như: khăn tắm, bàn chải đánh răng,… thì cũng có nguy cơ mắc bệnh, mặc dù số ca mắc giang mai do nguyên nhân này là khá hiếm.
Lây nhiễm qua đường máu
Bệnh giang mai khi phát triển đến giai đoạn thứ 2, các xoắn khuẩn giang mai sẽ không chỉ cư trú ở các bộ phận như: bộ phận sinh dục, miệng, hậu môn…. mà còn có thể xâm nhập trực tiếp vào đường máu. Do đó, người bị nhiễm giang mai nhưng không biết vô tình đi truyền máu cho người khác thì người nhận máu cũng có nguy cơ bị lây nhiễm bệnh.
Qua các vết thương hở
Săng giang mai có thể xâm nhập qua các vết thương hở trên cơ thể khi bạn tiếp xúc với người bệnh, sau đó phát triển và gây bệnh. Thậm chí, sau khi chạm tay vào vết thương hở của người bệnh bạn đưa tay chạm vào mắt, miệng hoặc bộ phận sinh dục của mình thì xoắn khuẩn giang mai cũng sẽ có cơ hội tấn công và lây nhiễm.
Lây bệnh từ mẹ sang thai nhi
Bệnh giang mai ở nữ giới khi mang thai sẽ có nguy cơ lây truyền bệnh cho con theo đường dây rốn khiến con sinh ra bị giang mai bẩm sinh, trường hợp xấu nhất có thể gây sảy thai, chết lưu.
Ngoài ra, xoắn khuẩn giang mai ký sinh ở cổ tử cung người mẹ cũng có thể tấn công vào niêm mạc và gây bệnh giang mai cho thai nhi. Chính vì vậy, tốt hơn hết chị em nên tiến hành sinh mổ để giảm thiểu tối đa các biến chứng, hệ lụy nguy hiểm có thể xảy ra với con yêu.
Triệu chứng bệnh giang mai
Cũng như các căn bệnh xã hội khác, bệnh giang mai phát triển qua 4 giai đoạn với sự gia tăng về triệu chứng, thời gian ủ bệnh và tất nhiên mức độ nguy hiểm của bệnh càng tăng lên.
Cụ thể:
Triệu chứng bệnh giang mai giai đoạn đầu
Giang mai giai đoạn 1 là khi bị xoắn khuẩn giang mai tấn công, người bệnh trải qua từ 10 – 90 ngày ủ bệnh, thời gian cụ thể tùy thuộc vào thể trạng từng người. Sau thời gian này, người bệnh bắt đầu xuất hiện các triệu chứng đầu tiên, ban đầu là các vết loét có hình tròn hoặc bầu dục, có màu đỏ, nhẵn và không gây ngứa ngáy còn được biết đến với tên gọi là các săng giang mai.
Hình ảnh bệnh giang mai giai đoạn 1
Tùy thuộc vào giới tính mà biểu hiện săng giang mai ở nam ở nữ sẽ khác nhau. Trong đó:
*Săng giang mai ở nam giới: Thường xuất hiện ở lỗ sáo, quy đầu, bìu, bên trong khoang miệng, môi, rãnh quy đầu hoặc bên trong lỗ hậu môn (ở người có quan hệ đồng tính),..
*Săng giang mai ở nữ giới: Phát triển âm thầm, kín đáo, khó nhận biết hơn so với nam giới, thường xuất hiện đầu tiên ở các bộ phận như: cổ tử cung, âm đạo, môi lớn, môi bé, miệng, lưỡi,…
Các dấu hiệu trên chỉ kéo dài trong khoảng 2 – 6 tuần rồi tự biến mất khiến nhiều người bệnh chủ quan, lầm tưởng bệnh đã tự khỏi mà không hề hay biết bệnh đã chuyển nặng hơn và đang chuyển sang giai đoạn 2.
Triệu chứng giang mai giai đoạn 2
Giai đoạn 1 kết thúc được 4 – 10 tuần thì chuyển sang giai đoạn 2 với các biểu hiện bệnh như xuất hiện các nốt ban màu hồng, mọc đối xứng nhau ở nhiều vị trí trên cơ thể nhưng thường tập trung nhiều ở vùng lưng, mạn sườn, tứ chi, lòng bàn tay, bàn chân. Các nốt ban này không gây đau ngứa, khi ấn mạnh sẽ tự động biến mất.
Hình ảnh bệnh giang mai giai đoạn 2 ở lưng
Tùy thuộc vào cơ địa, mà cũng có một số trường hợp người bệnh xuất hiện các mảng sần hay vết bỏng viêm loét trên bề mặt da. Các nốt này bên trong có dịch và nước, dễ vỡ khi chạm, nếu lỡ chạm vào dịch tiết này bạn cũng có nguy cơ cao bị lây nhiễm bệnh.
Ngoài ra, người bệnh còn xuất hiện một số dấu hiệu đi kèm khác như đau đầu, mệt mỏi, đau họng, sốt,…
Cũng giống như giai đoạn 1, các biểu hiện bệnh giang mai ở giai đoạn 2 cũng có khả năng tự biến mất sau khi kéo dài khoảng 2 – 6 tuần mà không cần điều trị.
Giang mai giai đoạn tiềm ẩn
Vì sao gọi đây là giai đoạn tiềm ẩn? Bởi trong thời gian này người bệnh sẽ không xuất hiện dấu hiệu bệnh đặc trưng mà sẽ phát triển âm thầm khiến người bệnh lầm tưởng mình không mắc bệnh hoặc đã tự khỏi. Trong khi đó, các xoắn khuẩn giang mai đã xâm nhập vào máu và bắt đầu có khả năng lây nhiễm qua truyền máu hay khi dùng chung bơm kim tiêm với người khác.
Để xác định mình có mắc bệnh hay không, bạn cần đến các cơ sở y tế tiến hành xét nghiệm máu để có được kết quả chính xác. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh giang mai sẽ chuyển sang giai đoạn cuối – giai đoạn vô cùng nguy hiểm có thể khiến người bệnh tử vong.
Giai đoạn cuối
Đây là giai đoạn cuối cùng và cũng là giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh giang mai. Nó thường xảy ra sau 3 – 15 năm kể từ thời điểm bị xoắn khuẩn giang mai tấn công. Một số trường hợp, vài chục năm sau bệnh giang mai mới chuyển sang giai đoạn cuối. Khác với giai đoạn 3, bệnh nhân giang mai ở giai đoạn cuối không có khả năng lây nhiễm bệnh cho người khác.
Ở giai đoạn này, vi khuẩn giang mai đã ăn sâu vào một số tổ chức khu trú trong cơ thể con người và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm:
- Củ giang mai:
Là những tổn thương gồ lên cao hơn hẳn so với bề mặt da, củ giang mai có màu đỏ,thường tập trung thành từng đám theo một hình dạng nhất định thường là hình cung, hình nhẫn và chia ranh giới rõ ràng với các vùng da bình thường xung quanh. Củ giang mai có thể dẫn để hoại tử, loét sâu trên da, không thể tự lành.
- Gôm giang mai:
Là những u sùi ăn sâu vào các tổ chức da, cơ, xương. Ban đầu, gôm rất cứng sau đó mềm dần rồi loét ra chảy mú sánh, đặc, có lẫn với máu. Khi gặp phải tình trạng gôm, củ giang mai thì người bệnh cũng đồng thời đang phải đối mặt với nguy cơ cao tử vong.
Gôm giang mai ở trán
Bệnh giang mai ở giai đoạn cuối không thể chữa khỏi, người bệnh có thể phải gánh chịu các biến chứng nguy hiểm như: đột quỵ, liệt người, hoại tử, mù lòa, thần kinh,… thậm chí tử vong.
Vì hình ảnh bệnh giang mai có nhiều phần nhạy cảm nên bạn muốn xem thêm hình ảnh về bệnh giang mai ở giai đoạn đầu (giai đoạn 1), giai đoạn 2,... thì có thể xem thêm tại đây.
Mối nguy hiểm của bệnh giang mai
Gây rối loạn cảm giác
Theo khảo sát lâm sàng cho thấy, có đến 90% người bệnh có cảm giác đau đớn, khó chịu, thường gặp ở chi dưới, xuất hiện và biến mất đột ngột.
Tổn thương hệ thống mạch
Bệnh giang mai gián tiếp gây viêm động mạch, tắc động mạch, u mạch chủ,..
Ảnh hưởng đến trung khu thần kinh
Nếu không được điều trị ở giai đoạn sớm, bệnh giang mai sẽ phát triển nặng khiến người bệnh gặp phải nhiều vấn đề về thần kinh như: tổn thương viêm màng não, mạch máu não,.. và có thể tiếp tục biến chứng gây đột quỵ, trầm cảm, suy nhược thần kinh.
Tổn hại đến hệ thống mạch máu
Vi khuẩn giang mai có thể tấn công vào máu không chỉ làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh ra cộng đồng mà còn có thể khiến người bệnh mắc một số bệnh liên quan đến mạch máu: viêm động mạch chủ, u động mạch chủ,…. vô cùng nguy hiểm.
Phá hoại hệ xương khớp
Các xoắn khuẩn giang mai có thể làm suy giảm các chức năng, cơ quan bên trong cơ thể, phá hoại hệ xương khớp từ đó dẫn đến tàn tật.
Ảnh hưởng đến thai nhi
Xoắn khuẩn giang mai có thể lây nhiễm từ mẹ sang con, nhất là từ tháng thứ 4 của thai kỳ khi quá trình trao đổi chất giữa mẹ và bé diễn ra mạnh mẽ nhất, bệnh giang mai lúc này có thể gây sảy thai, thai chết lưu hoặc con bị giang mai bẩm sinh ngay khi chào đời.
Gây tử vong
Giang mai là căn bệnh xã hội cực kỳ nguy hiểm, nếu không được phát hiện và điều trị sớm, để bệnh phát triển âm thầm đến giai đoạn cuối thì người bệnh có nguy cơ cao bị tử vong.
Vậy với những mối nguy hiểm của bệnh giang mai thì phương pháp điều trị loại bệnh này sẽ như thế nào?
Phương pháp điều trị bệnh giang mai như thế nào?
Khi phát hiện mình mắc bệnh giang mai, việc đầu tiên bạn cần làm đó là nhanh chóng đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và xét nghiệm giang mai và tuyệt đối không quan hệ tình dục trong thời gian này. Tùy thuộc vào mức độ bệnh và thể trạng người bệnh mà bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhất.
Phương pháp điều trị giang mai
Thông thường, bệnh giang mai sẽ được điều trị theo một số cách đó là:
Điều trị nội khoa
Thường áp dụng với trường hợp bệnh giang mai mới khởi phát, người bệnh có thể sử dụng bằng các loại thuốc dưới dạng uống, tiêm hoặc truyền với mục đích nhằm ngăn chặn sự phát triển của bệnh đồng thời tiêu diệt các xoắn khuẩn.
Điều trị nội khoa được đánh giá là phương pháp dễ áp dụng, chi phí thấp, nhanh chóng, kín đáo nên được nhiều người áp dụng. Điều trị giang mai bằng thuốc thường được áp dụng với các trường hợp mắc bệnh giang mai ở giai đoạn đầu, triệu chứng bệnh chưa quá trầm trọng. Nếu bệnh đã chuyển nặng thì các loại thuốc này chỉ có tác dụng hỗ trợ mà hoàn toàn không thể thay thế phương pháp điều trị chính.
Lưu ý: Người bệnh chỉ dùng thuốc khi có sự chỉ định và theo dõi sát sao của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý mua thuốc về điều trị, tránh tình trạng bệnh diễn tiến thêm nặng.
Phương pháp miễn dịch cân bằng
Tiến hành điều trị theo 4 bước:
Xét nghiệm chính xác: Sử dụng các trang thiết bị y tế tiên tiến, hiện đại hàng đầu tiến hành xét nghiệm để biết được chính xác tình trạng bệnh từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.
Tiêu diệt tận gốc, phục hồi sinh lý: Sử dụng thuốc tác động trực tiếp lên các ổ bệnh, tiêu diệt các mầm bệnh đồng thời hồi phục chức năng sinh lý của các cơ quan tổ chức.
Khống chế vi khuẩn: Phá hủy cấu trúc, ngăn chặn sự phát triển của xoắn khuẩn giang mai.
Miễn dịch: Tăng cường hệ miễn dịch, hồi phục tế bào, ngăn ngừa tái phát.
Lưu ý: Việc điều trị nên được tiến hành càng sớm càng tốt, bệnh giang mai rất dễ tái phát lại khó điều trị dứt điểm vì vậy người bệnh cần tuyệt đối tuân theo chỉ định và lời khuyên của các chuyên gia.
Phòng tránh bệnh giang mai như thế nào?
Như vậy, bệnh giang mai vô cùng nguy hiểm, để bảo vệ sức khỏe của mình tốt nhất, tốt hơn hết bạn nên chủ động trong việc phòng ngừa bệnh, cụ thể:
Quan hệ tình dục chung thủy, lành mạnh 1 vợ 1 chồng là cách tốt nhất để phòng ngừa giang mai và các căn bệnh lây qua con đường tình dục không an toàn khác.
Sử dụng bao cao su khi quan hệ.
Tuyệt đối không quan hệ bằng miệng hay qua đường hậu môn.
Vệ sinh vùng kín sạch sẽ sau quan hệ tình dục.
Không quan hệ tình dục khi nghi ngờ mình hoặc đối tác đang mang bệnh.
Không quan hệ tình dục khi đang mang bệnh, tránh lây lan bệnh cho người khác.
Thăm khám sức khỏe định kỳ nhất là trước khi có ý định mang thai để không lây nhiễm bệnh cho thai nhi.
Không dùng chung các vật dụng cá nhân với người bệnh.
Có chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lý, khoa học.
Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
Chủ động thăm khám nếu nghi ngờ hoặc nhận thấy có dấu hiệu của bệnh.
Điều trị song song cùng bạn tình.
Tuân thủ tuyệt đối chỉ định, lời khuyên của bác sĩ trong và sau quá trình điều trị bệnh giang mai.
Phòng tránh bệnh giang mai
Mong rằng với những chia sẻ về bệnh giang mai là gì, nguyên nhân, dấu hiệu và các triệu chứng trên đây đã mang đến cho bạn đọc những thông tin hữu ích. Bệnh giang mai để lâu có thể biến chứng nguy hiểm thậm chí gây tử vong. Do đó, bạn tuyệt đối không nên giấu bệnh hay chủ quan, chần chừ việc thăm khám thay vào đó hãy nhanh chóng tìm đến sự hỗ trợ của các bác sĩ chuyên khoa để việc điều trị được suôn sẻ, nhanh chóng, hiệu quả nhất. Chúc bạn thật nhiều sức khỏe!
Bạn có thể nghe Audio về bệnh giang mai:
Nếu còn thắc mắc gì khác, bạn vui lòng kích vào mục “Hỏi Bác Sĩ Chuyên Khoa” phía dưới để được tư vấn trực tiếp bởi chuyên gia.
- 1. Bệnh giang mai - Tờ thông tin trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh CDC ( file PDF).https://www.cdc.gov/std/vietnamese/syphilis-vietnamese.pdf
- 2. Tài liệu tham khảo y tế WebMD. Được đánh giá bởi Jennifer Robinson, MD vào ngày 26 tháng 10 năm 2018.https://www.webmd.com/sexual-conditions/syphilis
- 3. Bệnh giang mai - Theo Wikipedia bách khoa toàn thư mở.https://vi.wikipedia.org/wiki/Giang_mai
- 4. Xoắn khuẩn Treponema pallidum.https://en.wikipedia.org/wiki/Treponema_pallidum